ประวัติโดยสังเขป
องค์การรัฐอเมริกัน (OAS) ก่อตั้งขึ้นตามกฎบัตรโบโกตา ณ กรุงโบโกตา สาธารณรัฐ
โคลัมเบีย เมื่อวันที่ 30 เมษายน ค.ศ. 1948 ในระหว่างการประชุม the Ninth International American Conference จวบจนปัจจุบัน OAS นับว่าเป็นองค์การความร่วมมือทางการเมืองที่เก่าแก่ที่สุดใน
ทวีปอเมริกา
ความพยายามที่จะก่อตั้งองค์การความร่วมมือของประเทศต่าง ๆ ในทวีปอเมริกานั้น
เริ่มต้นขึ้นภายหลังจากที่ประเทศต่าง ๆ ในทวีปอเมริกาประกาศเอกราชจากจักรวรรดินิยมยุโรป
ในช่วงต้นศตวรรษที่ 19 โดยในปี ค.ศ. 1826 Simon Bolivar รัฐบุรุษผู้นำคนสำคัญของลาติน
อเมริกาพยายามรวบรวมประเทศเอกราชใหม่ในช่วงนั้นมารวมตัวกันภายใต้การประชุม Congress of Panama แต่ความคิดริเริ่มดังกล่าวไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจากการต่อต้านและแทรกแซงจากมหาอำนาจคือ อังกฤษและสเปน จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1890 ความพยามยามที่จะสถาปนาองค์การความร่วมมือระหว่างประเทศต่าง ๆ ในทวีปอเมริกาจึงเกิดขึ้นอีกครั้ง โดยมีการจัดการประชุม The First International Conference of American States ขึ้นที่กรุงวอชิงตัน สหรัฐอเมริกา นำมาซึ่งการจัดตั้งองค์การความร่วมมือระดับภูมิภาคแห่งแรกในทวีปอเมริกา คือ International Union of American States โดยมี Commercial Bureau of the American Republics ทำหน้าที่เป็น
หน่วยงานด้านเลขานุการขององค์การดังกล่าว โดยจะทำหน้าที่เป็นเพียงองค์การความร่วมมือทางด้านการค้าเป็นส่วนใหญ่ ต่อมาในปี ค.ศ. 1910 Commercial Bureau of the American States ได้ถูกเปลี่ยนชื่อเป็น Pan American Union โดยมีสำนักงานอยู่ที่กรุงวอชิงตัน (ที่ตั้ง OAS ปัจจุบัน) จวบจนการประชุม the Ninth International American Conference ในปี ค.ศ. 1948 ที่ประชุมจึงได้มีการลงนามในกฎบัตรโบโกตาดังที่กล่าวมาแล้ว ให้สถาปนาองค์การความร่วมมือทางการเมืองในทวีปอเมริกาภายใต้ชื่อ Organization of American States (OAS) ขึ้นทำหน้าที่แทน Pan American Union เดิม ซึ่งจะถูกยุบไปภายหลังการประชุมดังกล่าว โดยเหตุนี้จึงกล่าวได้ว่า OAS เป็นองค์การความร่วมมือที่เก่าแก่มีประวัติความเป็นมายาวนาน และมีจำนวนประเทศสมาชิกมากที่สุดในทวีปอเมริกา ตลอดจนเป็นหนึ่งในต้นแบบขององค์การความร่วมมือต่าง ๆ ภายในภูมิภาคที่จะเกิดขึ้นตามมาในระยะหลังด้วย
บทบาทของ OAS กับเขตการค้าเสรีแห่งทวีปอเมริกา
ในการประชุมสุดยอดผู้นำแห่งทวีปอเมริกา (Summit of the Americas) ครั้งแรกที่นครไมอามี สหรัฐอเมริกา ในปี ค.ศ. 1994 และครั้งที่สองที่กรุงซานติอาโก สาธารณรัฐชิลี เมื่อเดือนเมษายน ค.ศ. 1998 และครั้งที่ 3 ที่คอสตาริกา ที่ประชุมทั้งสามครั้งได้ตกลงร่วมกันที่จะจัดตั้งเขตการค้าเสรีแห่งทวีปอเมริกา (Free Trade Area of the Americas - FTAA) ภายในปี ค.ศ. 2005 อันจะทำให้ทวีปอเมริกากลายเป็นเขตการค้าเสรีที่ใหญ่ที่สุดในโลก ด้วยขนาดประชากรกว่า 800 ล้านคนและมีผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) รวมกันประมาณ 9 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่ง OAS ได้รับมอบหมายจากที่ประชุมสุดยอดทั้งสองครั้ง ให้ทำหน้าที่เป็นองค์การหลักเพื่อให้การสนับสนุนด้านเทคนิค โดยทำงานประสานกับองค์การความร่วมมือด้านเศรษฐกิจอื่น ๆ ในภูมิภาค อาทิ Inter-American Development Bank (IDB) และ the UN Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC) ในการจัดตั้งเขตการค้าเสรีดังกล่าวให้บรรลุเป้าหมายในปี ค.ศ. 2005
