วัดพระธาตุบังพวน

จังหวัดหนองคาย เป็นศาสนสถานสำคัญแห่งหนึ่งของภาคอีสาน เพราะมีพระธาตุบังพวนซึ่งเป็นที่ประดิษฐานของพระบรมสารีริกธาตุ และสัตตมหาสถานจำลอง หนึ่งในสามที่ปรากฏอยู่ในโลก นอกเหนือจากที่พุทธคยา ประเทศอินเดีย พร้อมทั้งพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ซึ่งเป็นที่สักการะบูชากันอย่างกว้างขวางตำนานของการสร้างพระธาตุบังพวนที่ปรากฏในคัมภีร์อุรังคนิทานมีอยู่ว่า เมื่อพระยาเมืองทั้ง 5 ได้แก่ พระยาสุวรรณภิงคาร เจ้าเมืองหนองหาน สกลนคร พระยาคำแดง เจ้าเมืองหนองหารน้อย อุดรธานี พระยาจุลณีพรหมทัต เจ้าเมืองจุลณี (ลาวเหนือ) พระยาอินทปัตนคร เจ้าเมืองอินทปัตนคร (เขมร) และพระยานันทเสน เจ้าเมืองศรีโคตรบูรณ์หลวง (ตรงข้ามนครพนม) พร้อมด้วยพระอรหันต์ 500 องค์ ทำการสร้างพระธาตุพนมเสร็จสมบูรณ์แล้วจึงบรรลุพระอรหันต์ ต่อมาได้เดินทางไปยังชมพูทวีปเพื่ออัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า 45 พระองค์ นำมาประดิษฐานไว้ยังสถานที่ 4 แห่งต่างๆกัน โดยภูเขาหลวงซึ่งเป็นที่ตั้งของพระธาตุบังพวนเป็นหนึ่งในสี่แห่งนั้น ได้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุมาพักที่ร่มไม้โพธิ์ ณ ภูเขาหลวง เมื่อพระยาจันทบุรีประสิทธสักกะเทวะแห่งเมืองเวียงจันทน์ทราบจึงทรงให้สร้างอุโมงค์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขึ้นตรงพระธาตุบังพวน

ปัจจุบันนี้

ประวัติของพระเจดีย์ของพระธาตุบังพวนนั้นพบว่า สร้างขึ้นโดยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช แห่งแผ่นดินล้านช้างร่มขาว (ช่วง พ.ศ.2039 - พ.ศ.2115) เมื่อพระองค์ได้ย้ายราชธานีจากนครหลวงพระบางมาที่จันทบุรีสตนาคนหุตทรงพบ ศิลาจารึกที่พระอรหันต์และพระยาจันทบุรีทำไว้ที่เวียงจันทน์ว่า มีพระบรมสารีริกธาตุประดิษฐานอยู่ในอุโมงค์ใต้ดินที่ภูเขาหลวง จึงได้นำพระสงฆ์และไพร่พลเดินทางมาสร้างเจดีย์อิฐครอบพระอุโมงค์นั้นไว้ แล้วตั้งชื่อว่า “พระธาตุพังพวนเจดีย์ ศรีสัตตมหาทาน” แล้วทรงสร้างพระอารามขึ้นที่นี่ด้วยนอกจากนี้ยังได้สร้าง “สัตตมหาสถาน” เพื่อจำลองสถานที่สำคัญ 7 แห่ง จากพุทธประวัติ เมื่อพระพุทธองค์ตรัสรู้บรรลุพระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณที่พุทธคยา ประกอบด้วยสถานที่ที่พุทธองค์ประทับแห่งละ 7 วัน รวมเวลาทั้งหมด 49 วัน พระองค์จึงได้เสวยวิมุตติสุข คือ ความสุขอันเกิดจากการหลุดพ้นจากกิเลส

สถานที่ตั้ง

บ้านพระธาตุบังพวน ต. พระธาตุบังพวน อ.เมือง จ.หนองคายสัตตมหาสถานแห่งวัดพระธาตุบังพวนนี้ ได้สร้างไว้ตามตำแหน่งที่ปรากฏในประเทศอินเดียที่รัตนฆรเจดีย์ พระอชปาลนิโครธเจดีย์ และราชายตนะเจดีย์ เป็นที่ประดิษฐานองค์พระพุทธรูปปางสมาธิราบ และมุจลินทเจดีย์ ซึ่งประดิษฐานพระพุทธรูปปางนาคปรกมาแต่ครั้งโบราณ และเป็นที่สักการบูชาของชาวพุทธทั้งหลาย ซึ่งถือเป็นมงคลเสมือนได้มากราบพระศาสดาในสัตตมหาสถานอย่างแท้จริง ในปี พ.ศ.2513 องค์พระธาตุบังพวนได้พังทลายลงมาด้วยความเก่าแก่ กรมศิลปากรจึงได้ดำเนินการบูรณะขึ้นดังเดิมอีกครั้ง โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พร้อมทั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ ได้เสด็จพระราชดำเนินมาเป็นองค์ประธาน และร่วมยกฉัตรสู่ยอดพระธาตุบังพวนเมื่อปี พ.ศ.2521เทศกาล งานประเพณในวันเพ็ญเดือน 3 (กุมภาพันธ์) ของทุกปี จะมีงานสักการะพระธาตุบังพวน เป็นเวลา 5 วัน 5 คืน