สุดสาครสลบอยู่สามคืน จึงฟื้นนิ่งรำลึกตรึกภาวนาเวท ความเจ็บปวดก็หายไป แต่มีความหิวโหย จะปืนป่ายขึ้นไปก็ไม่ได้ ได้ยินเสียงม้าร้องก็บอกว่าตนขึ้นไปไม่ได้ ขอให้พี่ม้าไปบอกให้เจ้าตามาช่วย สุดสาครสลบแล้ว สลบอีกอยู่ในเหวนั้น แล้วพระโยคีก็มาช่วย แล้วสั่งสอนสุดสาคร

            กล่าวถึงเรื่องเมืองผลึก พระอภัยมณีครองเมืองกับนางสุวรรณมาลี ตั้งแต่ใช้ให้พระอนุชากับพระโอรสไปเฝ้าพระบิดา จนเวลาล่วงไปหนึ่งปี จึงได้รับแจ้งข่าว  ด้วยสานนพราหมณ์ถือหนังสือมาว่า พระอนุชากับพระโอรสไปถึงกรุงรัตนา บ้านเมืองสงบสุข พระชนกชนนีเป็นโรคชราเรื้อรัง จึงยับยั้งอยู่ที่นั่นจนกว่าจะพอคลาย จึงจะทูลลากลับมา พระอภัยได้ทราบเรื่องแล้วหมดห่วง แล้วสานนก็ลากลับไปเมืองรมจักร  พระอภัยได้รางวัลบรรดาสานุศิษย์ที่ติดตามปรนนิบัติมายามยาก