ดูเอเซียพาเพื่อนๆ ไปเที่ยวอัมพวาอีกแล้ว..คราวนี้ไม่ได้ไปเดินตลาดน้ำครับ เราไปชมพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านท้องถิ่น ที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือของชาวบ้านที่ต้องการอนุรักษ์ วัฒนธรรมพื้นบ้าน ของท้องถิ่นเอาไว้ให้คงอยู่ชั่วลูกชั่วหลาน
หมู่บ้านเขายี่สาร ตั้งอยู่ที่ตำบลยี่สาร อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม ชุมชนบ้านเขายี่สารเป็นหมู่บ้านที่มีกลุ่มคนอยู่อาศัยสืบทอดกันมาอย่างต่อเนื่อง เชื่อกันว่า เป็นหมู่บ้านที่มีอายุยืนยาวมาไม่น้อยกว่า 800 ปี ราวต้นสมัยกรุงศรีอยุธยาหรือพุทธศตวรรษที่19 ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านยี่สารยังสงบร่มเย็น และสืบทอดวัฒนธรรมความเป็นอยู่แบบชาวบ้าน น่าสนใจและน่าไปท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอย่างยิ่ง
บ้านยี่สารในปัจจุบันเป็นชุมชนเล็ก ๆ ที่แวดล้อมไปด้วยธรรมชาติป่าชายเชน มีเขายี่สารซึ่งเป็นภูเขาลูกโดดและวัดเขายี่สารเป็นศูนย์กลางของชุมชน ชาวบ้านเขายี่สารมีวิถีชีวิตที่ผูกพันอยู่กับวัฒนธรรมประเพณีและลักษณะทางภูมิศาสตร์ เช่น ประกอบอาชีพประมงท้องถิ่น เผาถ่านไม้โกงกางแบบปลูกป่าทดแทนมาเป็นระยะเวลากว่า 60 ปี ค้าขาย ฯลฯ ทั้งยังรักษาวัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิมของชุมชนไว้อย่างต่อเนื่อง อาทิ ประเพณีการฟังธรรมและอยู่ถือศีลอุโบสถในระหว่างฤดูกาลเข้าพรรษาและทำบุญในวันนักขัตฤกษ์ต่าง ๆ ประเพณีเวียนเทียนบูชาหลวงพ่อปู่ ประเพณีตักบาตรเทโว ประเพณีการเยี่ยมศพ นอกจากนี้ยังคงดำรงวิถีชีวิตในอดีตของตนไว้ เช่น การย้อมผ้าด้วยเปลือกไม้และวัสดุธรรมชาติ การปรุงอาหารทั้งคาวหวานตามรูปแบบของท้องถิ่น
นอกจากการชมภูมิประเทศหมู่บ้านและผู้คนที่เต็มไปด้วยรอยยิ้มและอัธยาศัยดี งาม ชมวัดที่มีศิลปะอันทรงคุณค่าที่มีอยู่ในวัดแล้ว ชาวบ้านยังได้ร่วมกันจัดพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นซึ่งควรได้รับการยกย่องสรรเสริญ เพราะนอกจากจะแสดงเรื่องราวความเป็นมาอันภาคภูมิใจของหมู่บ้าน เป็นแหล่งความรู้สำหรับเยาวชนของหมู่บ้านและคนทั่วไป ยังแสดงให้เห็นพลังแห่งความสามัคคีร่วมใจกัน
พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร เป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นที่จัดสร้างขึ้นโดยความร่วมมือของชาวชุมชนบ้านเขายี่สาร เป็นพิพิธภัณฑ์แบบเปิด คือ มีส่วนที่จัดการแสดงเป็นนิทรรศการถาวรภายในอาคาร กับพิพิธภัณฑ์ภายนอกอาคาร ได้แก่ โบราณสถานวัดเขายี่สาร วิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณี ธรรมชาติและสภาพแวดล้อมของชุมชน โดยจัดสร้างขึ้นเพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้เรื่องราวของบ้านเขายี่สารซึ่งการศึกษาทางโบราณคดีและศิลปกรรมภายในชุมชนบ่งชี้อย่างชัดเจนว่ามีการอยู่อาศัยที่ชุมชนยี่สารมาตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 19 – 20 ซึ่งเป็นระยะเวลาร่วมสมัยกับการเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการของกรุงศรีอยุธยา ปรากฏหลักฐานเอกสารมากมายที่กล่าวถึงยี่สารในฐานะชุมชนเก่าแก่ที่เป็นทางผ่านเมื่อจะต้องเดินทางสู่เขตเพชรบุรีลงไป
พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร ตั้งอยู่ใน บริเวณวัดเขายี่สาร โดยใช้อาคารศาลาการเปรียญของวัดเป็นพิพิธภัณฑ์ เริ่มก่อตั้งเมื่อพ.ศ.2539 ด้วยความร่วมมือร่วมใจของชาวชุมชนยี่สารที่มีความสำนึกในประวัติศาสตร์ความ เป็นมาของท้องถิ่นชุมชนยี่สารเป็นชุมชนโบราณ ร่วมสมัยกับการเกิดกรุงศรีอยุธยา มีการอยู่อาศัยอย่างต่อเนื่อง เรื่องราวเหล่านี้เป็นจนข้อมูลสำคัญที่น่าศึกษา หาค้นคว้าได้จากพิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร อาคารชั้นล่างจัดแสดงภูมิปัญญาบ้านเขายี่สาร ชีวิตวัฒนธรรมของผู้คน เครื่องมือผลิตยาสมุนไพร เครื่องใช้ไม้สอยของชาวบ้านในชุมชน ชั้นบนจัดแสดงภาชนะ เครื่องมือเครื่องใช้ของชาวชุมชนเขายี่สาร
วัดเขายี่สาร
พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร เปิดให้เข้าชมเฉพาะวันเสาร์-อาทิตย์ เวลา 09.00 – 15.00 น. ยกเว้นวันเสาร์-อาทิตย์ที่ตรงกับวันธรรมสวนะในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ส่วนวันจันทร์-ศุกร์เปิดให้เข้าชมเมื่อมีการติดต่อขอเข้าชมล่วงหน้าไม่น้อย กว่า 1 สัปดาห์ ค่าเข้าชม เด็ก นักเรียน 5 บาท ผู้ใหญ่ 10 บาท ชาวต่างประเทศ 30 บาท
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่คุณสิริอาภา รัชตะหิรัญ
โทร. 0 2433 1547, 0 1859 3195
องค์การบริหารส่วนตำบลเขายี่สารโทร. 0 3476 3108
หรือสอบถามได้ที่ 1672 เบอร์เดียว เที่ยวทั่วไทยครับ
ระเบียบการเข้าชุมชนและพิพิธภัณฑ์ บ้านเขายี่สาร
- พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สารเป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นที่มีทั้งส่วนที่จัดแสดงเป็นนิทรรศการถาวรภายในอาคารและพิพิธภัณฑ์ภายนอกอาคาร ได้แก่ โบราณสถาน วัดเขายี่สาร ชุมชนบ้าน เขายี่สาร
- พิพิธภัณฑ์ส่วนที่จัดแสดงภายในอาคาร เปิดให้เข้าชมเฉพาะวันเสาร์ – อาทิตย์ เวลา 9.00 – 00 น. ยกเว้นวันเสาร์ – อาทิตย์ ที่ตรงกับวันธรรมสวนะในเทศกาลเข้าพรรษาและมีการใช้อาคารเป็นสถานที่อยู่ถือศีลอุโบสถตามประเพณีของชุมชน ส่วนวันจันทร์ – ศุกร์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ต่างๆ จะเปิดให้เข้าชมเมื่อมีการติดต่อขอเข้าชมเป็นหมู่คณะล่วงหน้าไม่น้อยกว่า 1 สัปดาห์ เนื่องจากพิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สารเป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นที่ดำเนินการโดยอาสาสมัครชาวชุมชน จึงไม่สามารถเปิดให้ชมทุกวันได้
- พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ดำเนินการโดยชุมชน มิได้มีแหล่งทุนใด ๆ สนับสนุนจึงมีระเบียบค่าบำรุงพิพิธภัณฑ์ และค่าวิทยากรชุมชนนำชม
ค่าบำรุงพิพิธภัณฑ์
เด็ก – นักเรียน นิสิตนักศึกษาในเครื่องแบบคนละ 5 บาท
ผู้ใหญ่คนละ 10 บาท
ชาวต่างประเทศคนละ 30 บาท
ค่าวิทยากรชุมชนนำชม
นำชมกลุ่มละไม่เกิน 20 คน
ครั้งละ 200 บาท
โรงเรียน – สถาบันการศึกษาที่พานักเรียนมาทัศนศึกษา กลุ่มละไม่เกิน 50 คน ครั้งละ 500 บาท
- ชุมชนบ้านเขายี่สารขอสงวนสิทธิ์การนำชมพิพิธภัณฑ์ทั้งภายในและภายนอก ไว้เฉพาะวิทยากรของชุมชนบ้านเขายี่สารเท่านั้น ไม่อนุญาตให้มัคคุเทศก์ภายนอกเป็นผู้นำชม
- ก่อนเข้าชมชุมชนและพิพิธภัณฑ์ฯ โปรดติดต่อเจ้าหน้าที่ของชุมชนหรือเจ้าหน้าที่ของ พิพิธภัณฑ์ฯก่อน เพื่อการประสานงาน
การเดินทาง
ไปตามถนนพระราม 2 ประมาณ กิโลเมตรที่ 72 จะเห็นปั๊มน้ำมัน ปตท. ซ้ายมือ เลี้ยวซ้ายตามป้ายบอกทางเข้าวัดเขายี่สาร ตรงเข้าไปประมาณ 7 กิโลเมตร
รถยนต์
ไปตามทางหลวงหมายเลข 35 ถนนสายธนบุรี-ปากท่อ (พระราม 2) ผ่านสี่แยกมหาชัย-นาเกลือ ประมาณหลักกิโลเมตรที่ 63 จะมีทางแยกต่างระดับ เข้าตัวเมืองสมุทรสงคราม หรือใช้ทางพิเศษเฉลิมมหานคร สอบถามเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 1543
รถไฟ
จากสถานีรถไฟวงเวียนใหญ่ มีรถไฟสายวงเวียนใหญ่-มหาชัย ออกทุกวัน ลงรถไฟที่สถานีรถไฟมหาชัย จังหวัดสมุทรสาคร ข้ามเรือจากท่ามหาชัยไปฝั่งท่าฉลอม เพื่อต่อรถไฟที่สถานีรถไฟบ้านแหลมไปยังจังหวัดสมุทรสงคราม หรือจะลงรถไฟที่สถานีรถไฟมหาชัย แล้วต่อรถโดยสารประจำทางไปจังหวัดสมุทรสงคราม ติดต่อสอบถามตารางรถไฟได้ที่ สถานีรถไฟวงเวียนใหญ่ โทร. 0 2465 2017, 0 2465 2017 , 0 2890 6260 , 0 2890 6260
รถโดยสารประจำทาง
บริษัท ขนส่ง จำกัด เปิดบริการเดินรถกรุงเทพฯ-สมุทรสงคราม โดยมีรถจากสถานีขนส่งสายใต้ ถนนบรมราชชนนี ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 05.40-21.00
