ความสัมพันธ์ของมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์

                ความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมระหว่างกลุ่มมนุษย์ที่อยู่ห่างไกลนั้น  ได้เริ่มปรากฏตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์เมื่อประมาณ  ๔.๐๐๐ -๒,๐๐๐  ปีมาแล้ว  กล่าวคือสังคมการเกษตรกรรมนั้น  มนุษย์ยุคหินใหม่ได้รู้จักการดำรงชีพด้วยการเพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์  ใช้งานหินขัดเป็นเครื่องมือเครื่องใช้  ขวานหินขัดที่ทำขึ้นเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าและมีบ่า  โดยเรียนรู้เองในชุมชนและจากชุมชนอื่น

มนุษย์ยุคหินใหม่นี้ต่างจับกลุ่มอยู่กระจัดกระจาย  ในบริเวณตะวันออกเฉียงใต้  เช่น  ตามลุ่มแม่น้ำคงคาในอินเดีย  ตามลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาในไทย  และตามลุ่มแม่น้ำต่าง ๆ  ของจีน  เป็นต้น

รูปแบบของขวานหินขัดและขวานหินมีบ่านั้น  ได้มีการศึกษาถึงการแพร่กระจาย  ซึ่งปรากฏว่า  เผ่ามองโกลอยด์พวกหนึ่งที่พูดภาษากลุ่มออสโตรเอเชียติค  ซึ่งเป็นกลุ่มของภาษามอญ  เขมร  ภาษาญวน  และภาษามุณฑะ  นั้นใช้ขวานหินมีบ่าและอาศัยอยู่ในจีนผืนแผ่นดินใหญ่เผ่ามองโกลลอยด์ที่เป็นกลุ่มภาษาออสโตรนิเซียน  เป็นภาษากลุ่มหนึ่งทวีปเอเชีย   ใช้ขวานหินขัดมีด้านตัดเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า  อาศัยอยู่ตามเกาะที่พูดภาษาอินโดจีน    และอยู่บนบกได้แก่  พวกจาม  ดังนั้น  การที่ชุมชนในแถบนี้มีการใช้ขวานหินขัดและขวานหินมีบ่านั้น  จึงเข้าใจว่า  น่าจะมาจากเส้นทางที่การติดต่อกันทางน้ำ  หรือทางทะเลระหว่างกลุ่มมนุษย์ที่อยู่ทางอินเดีย  และมนุษย์กลุ่มอื่น ๆ ในบริเวณเอเชีย

เมื่อ ๒,๕๐๐  ปีมาแล้ว  ชุมชนของมนุษย์ก่อนประวัตศาสตร์ตอนปลาย  ได้พบว่ามีการแพร่กระจายวัฒนธรรมจากแหล่งอื่น  เช่น  วัฒนธรรมการใช้มโหระทึก  หรือกลองกบ  ในวัฒนธรรมดองชอน  ที่เกิดทางเวียดนามตอนเหนือและยูนานนั้น  พบว่าได้มีการกระจัดกระจายไปยังชุมชนอื่น ๆ  ในพุทธศตวรรษที่  ๑ หรือ ๕๐๐  ปีก่อนคริสต์ศักราชนั้น  พบว่ามโหระทึก  หรือกลองกบนั้นได้แพร่กระจายเข้าไปในแผ่นดินใหญ่  หมู่เกาะเอเชียตะวันออก  พบมากในมาเลเซียและหมู่เกาะซุนดา

สำหรับประเทศไทยนั้น  ได้พบกลองกบหรือมโหระทึกหลายแห่ง  ดังนี้

·        ภาคเหนือ  ที่อุตรดิตถ์

·        ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ  ที่นครพนม  มุกดาหาร  กาฬสินธ์  อุบลราชธานี

·        ภาคกลาง  ที่กาญจนบุรี  ราชบุรี  และตราด

·        ภาคใต้  ที่ชุมพร สุราษฎร์ธานี  นครศรีธรรมราช  และสงขลา

มโหระทึกหรือกลองกบนี้เป็นส่วนหนึ่งของพิธีในสังคมเกษตรกรรม  ในพิธีขอฝนจะเห็นว่าบนหน้า

กลองนั้นมีการทำเป็นรูปกบช้อนกันอยู่  ๔  มุม  และภายหลังกลองได้ถูกนำมาใช้ในพระราชพิธีของกษัตริย์

สำหรับความเชื่อมนุษย์สมัยนี้มีความเชื่อถือในเรื่องผีหรือสิ่งที่มีอำนาจเหนือธรรมชาติ  ซึ่งกลุ่มมนุษย์หลายเผ่าพันธุ์ต่างผูกพันความเชื่อในเรื่องผีที่แตกต่างกัน  ติ่งที่มนุษย์มีความเชื่อเหมือนกันคือ  งูกับกบ  ซึ่งอาจเกิดจากการแพร่ขยายความเชื่อนี้หรือนำวัฒนธรรมเข้าไปใช้ในกลุ่มชนเผ่าของตนความเชื่อเรื่องงูนั้น  มนุษย์ส่วนมากมีความเชื่อในอำนาจของสัตว์ที่มีพิษร้ายและทำให้เกิดอาการรุนแรงที่เป็นอันตราย  จนมนุษย์ถึงแก่ความตายได้ในทันที  หรือยากที่จะหาวิธีแก้ไขได้ทัน  ด้วยเหตุนี้งูจึงเป็นสัตว์ที่ที่มีพิษร้ายและอำนาจ  โดยเฉพาะในเขตร้อนนี้  งูจึงอาศัยอยู่ชุกชุม  จนทำให้มนุษย์พากันเกรงกลัว  จึงพากันบูชางู  สัตว์ที่มีอำนาจเหนือธรรมชาติ และงูนั้นแม่หลีกแหล่งอยู่ใต้ดินลึกจึงเป็นสถานที่ต้องห้ามในชื่อที่รู้จักกันว่า  บาดาล  ซึ่งถือว่าเป็นแหล่งที่ทำให้เกิดน้ำจำนวนมากขึ้นมาจากดิน  โดยที่งูหรือพญางูหรือพญานาคเป็นเจ้าของ  ทำให้แผ่นดินได้เกิดแหล่งน้ำสำคัญ  ที่ผุดออกจากใต้ดิน  (น้ำบาดาล)  หรือพุพองจากใต้ดินเป็นน้ำซึม  น้ำซับ  และน้ำพุ    ที่ทำให้เกิดแหล่งน้ำขนาดใหญ่บนแผ่นดินสร้างความชุ่มชื่นแก่บริเวณที่เพาะปลูก  จึงเป็นเหตุให้มนุษย์พากันเคารพนับถืองู  เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์มีฤทธิ์ และมีฤทธิ์ที่ทำอันตรายได้  จึงมีการจัดพิธีขึ้นเพื่อเซ่นวักงู  ให้เป็นผีที่ศักดิ์สิทธิ์มีฤทธิ์มีเดช  อย่าให้ทำอันตรายและขอให้ปกป้องคุ้มครองภัยแก่มนุษย์

ด้วยเหตุนี้สัญลักษณ์รูปงูจึงปรากฏอยู่ทั่วตามภาชนะดินเผาที่มีลายรูปงู  ประกอบกับลายเส้น

โค้งที่เป็นสัญลักษณ์ของสายน้ำด้วย  ลายเขียนสีของบ้านเชียงนั้นมีลักษณะลวดลายคล้ายจะถ่ายทอดลายน้ำและงูไว้ด้วย  ลวดลายนั้นได้มีการทำมาใช้เขียนบนภาชนะดินเผาในสมัยทราวดีด้วย  ในสมัยหลังได้มีการเขียนถึงที่เป็นอันตรายเพิ่มขึ้นอีก  เช่น  จระเข้  ทำนองเดียวกับ  อียิปต์  นั้น  นับถือจระเข้  เป็นเทพเจ้าแห่งแม่น้ำไนต์

ส่วนความเชื่อเรื่อง  กบ  นั้นเนื่องจากเป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำที่ปรับสภาพไดตาฤดูกาล  ทั้ง

หน้าฝนและหน้าแล้ง  จนมนุษย์นั้นมีความเชื่อว่ากบเป็นผู้นำน้ำมาจากท้องฟ้าให้ไหลล่นลงมาบนพื้นดิน  ซึ่งเป็นสิ่งที่มนุษย์มีความต้องการน้ำ (ฝน)  จากท้องฟ้าในยามที่ขาดน้ำ และทำการเพาะปลูกทำให้กบได้รับยกย่องให้เป็นสัตว์ที่มีความศักดิ์สิทธิ์  และมีฤทธิ์บันดาลน้ำให้ความสมบูรณ์แห่งพืชพันธุ์ธัญญาหาร  จึงพากันเซ่นไหว้กบ   (รวมถึงคางคกด้วย)  ในฐานะเป็นผีหรือเทวดาสำคัญที่ให้น้ำท่าบริบูรณ์ได้ด้วยเหตุนี้วิธีบูชากบจึงเกิดขึ้น  กล่าวคือ  มีพิธีบูชากบ  โดยการแต่งตัวโดยเอาโคลนทาลำตัวและแขนขาให้มีลวดลายอย่างงาม  แล้วทำพิธีในท่าเต้นอย่างย่อขาสองขาทำท่าอย่างสงบ  โดยมีการเซ่นวักด้วยเครื่องมือทำมาหากินประเภท  มีด  พร้า  ขวาน  คันไถ  เป็นต้น

นอกจากนี้พบว่าเครื่องประดับประเภท  ตุ้มหู  ทำด้วยหินสีขาว  ๒  แบบ  คือ  ตุ้มหูรูปสัตว์  ๒

ตัว  และตุ้มหูรูปกลมที่มีดอกไม้ตูมยื่นออกมา  ๓  ตุ้ม  ซึ่งเป็นเครื่องประดับที่เรียกว่า  ลิง-ลิง-โอ (LING- LING-O)  ในวัฒนธรรมซาหุญ (SA  HUYNH)  ของยุคโลหะที่เจริญรุ่งเรืองในพุทธศตวรรษที่  ๑-๕ หรือ  ๕๐๐-๑๐๐  ปีก่อนคริสต์ศักราชนั้น  ได้มีการกระจายแพร่ไปยังชุมชนต่างๆ  เช่น  ในเวีนดนามตอนกลางที่บริเวณมณฑลกวงหนำ – ตานัง  และมณฑลกวงงายในฟิลิปปินส์พบที่ถ้ำดูยอง  และถ้ำตาบอน  ในมาเลเซียพบที่ถ้ำนีอารห์  ในประเทศไทยพบที่แหล่งโบราณคดีสามเขาแก้ว  ชุมพร  อู่ทอง  ดอนตาเพชร  เป็นต้นด้วย

เช่นเดียวกัยลูกปัดหินประเภทหินคารเนเลียน  หินโอนิกซ์  และหินอาเกต  และลูกปัดแก้วสี

ต่าง ๆ  ที่มีแหล่งผลิตอยู่ในอินเดียนั้น  ได้มีการแพร่กระจายเข้ามาอยู่ในแหล่งโบราณดคีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายแหลายแห่ง  แม้จะเป็นส่วนที่เคลื่อนย้ายได้ง่ายก็ตาม  ได้สำรวจพบจากแหล่งโบราณคดีที่ขุดค้นหลุมฝั่งศพพบ  ลูกปัดแก้ว  ทำด้วยหินคาร์เนเลียนหินโอนิก  และหินอาเกต  ชนิดที่นำทั้งแบบเรียบและแบบตกแต่งด้วยสกัดผิวก่อนแล้วฝังสีลงเป็นลวดลายสวยงาม  โดยพบในชั้นดินของมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย  ประมาณ  ๓๐๐-๕๐  ปีก่อนคริสต์ศักราช

นอกจากนี้ยังได้รับความรู้และประเพณีต่างที่เกิดขึ้นในสังคมมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์อีก 

กล่าวคือเมื่อ  ๑,๐๐๐  ปีก่อนคริสต์ศักราชนั้นซึ่งเป็นสมัยก่อนอารยันนั้น  ชุมชนมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ก่อนมีพื้นฐานทางวัฒนธรรมร่วมกันหลายด้าน  ได้แก่  การทำนาโดยวิธีการทดน้ำเข้านา  การเลี้ยววัวและควายใช้งาน  มีความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับโลหะและความชำนาญในการเดินเรือของกลุ่มอินโดนีเซียและชาวมลายู  การให้ความสำคัญกับผู้หญิง  การปกครองอันมีระบบอันสืบจากากรเพาะปลุกที่มีการทดน้ำ  การนับถือผี  การเคารพบูชาบรรพบุรุษ  และเจ้าแห่งพื้นดิน  การสร้างศาสนาขึ้นบนที่สูง  การฝังศพในไหหินหรืออนุสาวรีย์หิน  เป็นต้น  ประเพณีในลักษณะดังกล่าวได้กระจายและเกิดขึ้นในชุมชนต่าง ๆ  หลายแห่ง  แม้จะอยู่ต่างภูมิภาคกัน

ในพุทธศตวรรษที่ ๓-๕  สมัยก่อนประวัติศาสตร์  ซึ่งเป็นยุคเหล็กตอนปลายของอินเดียนั้นกษัตริย์

ราชวงศ์โมริยะปกครองอินเดียตอนเหนือ  ได้ส่งเสริมให้มีการค้าขายกับต่างชาติ  โดยตั้งเมืองตักษิลา  อยู่ทางด้านตะวันตกเฉียงเหนือ  เพื่อเป็นศูนย์กลางการค้าตามพรมแดนอินเดีย –ปากีสถาน  โดยมีเมืองท่าที่สำคัญ  เช่น  เมืองคูณปารกะ  เมืองภรุกัจฉะ  (บาริกาซา) และเมืองตามรลิปติ (ตัมลุก)  เป็นเมืองท่าสำคัญติดต่อกับดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ดังนั้นสินค้าที่พ่อค้าอินเดียนำไปนั้นมีมากมายและเสื่อมสลายได้ง่าย  จึงมีลูกปัดที่คงทนและพบว่าได้

กระจายอยู่ทั่วตามแหล่งโบราณคดีที่เคนติดต่อกับอินเดีย  เช่น

·        แหล่งโบราณคดีในพม่า  ที่ตวงถาเมน  ในพม่า

·        แหล่งโบราณคดีในไทย  ภาคกลางที่ริมแควน้อยบ้านเก่า  ถ้ำองบะ  ดอนตาเพชร

ศูนย์กลางทหารปืนใหญ่  ท่าแค  โคระกา  ภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่บ้านเชียง  บ้านนาดี  บ้านโนนเมือง  บ้านธารประสาท  บ้านโตนด  ภาคใต้  ที่เขาสามแก้ว  ควนลูกปัด  เป็นต้น

·        แหล่งโบราณคดีในกัมพูชา  ที่สำโรงเสน

·        แหล่งโบราณคดีในเวียดนาม  ที่โดลาญ  เป็นวัฒนธรรมซาหุญ

·        แหล่งโบราณคดีในมาเลเซีย  ที่ถ้ำนีอาห์

·        แหล่งโบราณคดีในอินโดนีเซีย  ที่เกาะสุมาตรา  ชวา  บาหลี  และบอร์เนียว

·        แหล่งโบราณคดีในฟิลิปปินส์  ที่ถ้ำตาบอนเกาะปาลาวัน

·        แหล่งโบราณคดีในลาวที่บ้านอ่าง  บ้านโชค  บ้านเสือ

จากากรสำรวจลูกปัดที่เป็นวัฒนธรรมของอินเดีย  ในแหล่งโบราณคดีดังกล่าวเป็นหลักฐานที่เชื่อว่า

สินค้าจากอินเดียนั้นได้แพร่กระจายในพื้นดินสุวรรณภูมิมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์  และปรากฏมีจำนวนมากขึ้นในช่วงสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายเริมสมัยประวัติศาสตร์คือ  เมื่อพุทธศตวรรษที่ ๕-๙  หรือ ๕๐  ปีก่อนคริสต์ศักราช – ค.ศ. ๓๐๐  ซึ่งเป็นระยะที่กษัตริย์ราชวงศ์กุษาปณะปกครองอินเดียตอนเหนือ  (พุทธศตวรรษที่ ๕-๘)  และมีกษัตริย์ราชวงศ์ศาตวาหนะปกครองอินเดียภาคตะวันตก  (พุทธศตวรรษที่ ๔-๘)  ซึ่งเป็นช่วงทีอินเดียมีการค้าขายกับอาณาจักรโรมันอย่างจริงจัง  ทำให้มีนิคมการค้าและถิ่นฐานชาวโรมันอยาตามเมืองท่าสำคัญของอินเดีย

ด้วยเหตุนี้สินค้าจากอินเดียที่ส่งมาขายยังเมืองต่าง ๆ  ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้นจึงมีสินค้าของอินเดียเอง คือ  ลูกปัดหินคาร์เนเลียน  อาเกต  มีทั้งทำแบบเรียบและลวดลาย  ภาชนะสำริด  หวีงาช้าง  ลูกเต๋า  ทำจากงาหรือกระดูก

ส่วนสินค้าจากตะวันออกนั้นมีลูกปัดแก้วมีแถบสี  ลูกปัดแก้วแบบลูกปัดมีตา  ซึ่งทำแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน  สินค้าจากอาณาจักรโรมัน เช่น  ตะเกียงโรมัน  หัวแหวนสลักหินมีค่า  ภาชนะดินเผาผิวสีแดงตกแต่งลายประทับ  และแบบกดรอยยักฟันเฟือง

                การสำรวจนั้นพบว่าสินค้าดังกล่าวจำนวนหนาแน่นมากในพื้นที่ภาคกลางของไทยที่พงตึก  จันเสน  อู่ทอง  เนินมะกอก  ภาคใต้พบตั้งตาเขาสามแก้วที่ชุมพร  แหลมโพธิ์ที่สุราษฎร์ธานีไปจนถึงเกาะคอช้างที่พังงา  ที่คลองท่อมที่กระบี่  แล้วยังพบลงไปจนถึงคาบมหาสมุทรมาเลเซีย  ในมาเลเซียพบที่กัวลาเซลินชิง  บูกิต  เตงกู  เลมบู  ในอินโดนีเซียพบที่เมืองโบราณตารุมา  อยู่ที่เกาะชวาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ  และเกาะบาหลีตอนเหนือ  ตั้งแต่พม่า  พบที่เมืองโบก์ถไนไปจนถึงเวียดนามพบที่ออกแก้ว  เป็นต้น  ทำให้รู้ว่าสินค้าจากตะวันตกนี้ได้กระจายไปตามแหล่งโบราณคดีดังกล่าว

นอกจากนี้ชาวอินเดียยังได้นำมาเผยแพร่วิทยาการที่ได้มาจากวัฒนธรรมอินเดียผสมผสานกับวัฒนธรรมชาติอื่น  เช่น  กรีก  โรมัน  เปอร์เซีย  มาเผยแพร่ด้วยจึงทำให้ชุมชนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ได้เอาแบบอย่างทำตามเช่น

ในการใช้เหรียญกษาปณ์ตามแบบโรมันใช้เป็นสื่อกลางซื้อขายแลกเปลี่ยนกัน  ต่อมาในพุทธศตวรรษที่  ๑๒-๑๖  กษัตริย์ที่ปกครองพื้นที่นั้นได้ทำการผลิตเหรียญกษาปณ์ขึ้นใช้เองแต่ยังใช้เป็นเครื่องหมายที่เป็นมงคลตามความเชื่ออย่างชาวอินเดีย

ระบบสื่อสารที่การใช้ตราประทับเป็นสื่อกลางแสดงความสำคัญของกษัตริย์  สถาบันศาสนา  และหมู่คณะเพื่อผลทางการเมือง  การค้าขายและศาสนา  ตามแบบชาวกรีก  ชาวโรมันและชาวเปอร์เซียนิยมใช้กันนั้นได้ถูกเผยแพร่และผู้นำชุมชนในพื้นที่ได้นำผลิตคราประทับขึ้นเองและใช้เป็นสัญลักษณ์  สำหรับสื่อความหมายกับชุมชนต่อมา

การใช้อิฐและหินในการก่อสร้างศาสนาสถาน  ศาสนาวัตถุ  แบบชาวกรีก และแบบเปอร์เซียที่นิยมใช้

สร้างงานศิลปกรรม  มาตั้งแต่ยุคเหล็กตอนปลายนั้น  ได้นำมาเผยแพร่และมีการสร้างศาสนาสถานตามในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา

นอกนี้ชาวอินเดียยังไม่ได้นำรูปแบบ  เครื่องมือเครื่องใช้  เครื่องประดับ  และอุปกรณ์  การกีฬามาใช้ในสถานีการค้าของตนและในสถานที่ชาวอินเดียตั้งบ้านเรือนอยู่  ต่อมาได้มีการผลิตโดยเลียนแบบโดยชาวพื้นเมือง  ที่ได้รับความนิยมที่สืบทอดการมา

ระบบการปกครองที่อินเดียได้รับอิทธิพลมาจากราชวงศ์อาคีเมนิคของเปอร์เซีย  และกษัตริย์

ราชวงศ์โมริยะได้นำมาปรับใช้จนสามารถสร้างรูปแบบการปกครองระบบกษัตริย์และจัดตั้งรัฐตามแบบอย่างอินเดียขึ้นนั้น  ได้นำมาเผยแพร่ในสังคมเมืองจีนมีการนำมาใช้สร้างเมืองและรูปแบบการปกครองในแถบนี้ขึ้น

ศาสนาของอินเดียที่นับถือทั้งศาสนาที่นับถือทั้งศาสนาพรมหมณ์และศาสนาพุทธนั้นได้ถูนำมาเผยแพร่ในช่วง  ๕-๖  ซึ่งเป็นระยะที่อินเดียมีการค้าขายกับอาณาจักรโรมัน )สมันอินโด – โรมัน)  ทำให้พ่อค้าชาวพุทธจากศูนย์กลางพุทธศาสนาในบริเวณกลุ่มแม่น้ำกฤษณาโคทาวารี  ที่ราชวงศ์ศาตวาหนะ (พุทธศตวรรษที่ ๕-๘)  และราชวงศ์อักษะวากุ  (พุทธศตวรรษที่ ๘-๑๐)  ดิอุปถัทป์ต่อมาตามลำดับนั้น  ได้มีบทบาทสำคัญทางการค้าและได้เผยแพร่พุทธศาสนาไปรังบริเวณตะวันออกเฉียงใต้

รูปแบบตัวอักษรในอินเดียที่ใช้ภายใต้ในราชวงศ์ปัลลวะ  เมื่อพุทธศตวรรษที่ ๑๑-๑๒  ได้ถูกมาเผยแพร่  จึงพบว่ามีจารึกอักษรจากอินเดียอยู่ในเมืองโบราณของอินเดียในจารึกหลายหลัก  เช่น  จารึกอักษรปัลลวะ  ที่พบในเมืองบึงโคก  จ.อุทัยธานี

นอกจากนี้ภาษาสันสกฤตที่อินเดียใช้มนคัมภีร์ศาสนาพราหมณ์  และพุทธศาสนา  นิกาย

มหายานนั้น  ได้ถูกนำมาใช้เป็นภาษาในอาณาจักรที่ได้รัยอิทธิพลจากอินเดียโบราณ และภาษาบาลีที่เป็นภาษาใช้พระไตรปิฎกของพุทธศาสนานิกายเถรวาท  ก็ถูกนำมาจารึกในหลักธรรมพระพุทธศาสนาในอาณาจักรทวาราวดี

สรุปแล้วสมันก่อนประวัติศาสตร์นั้นประกอบด้วยภูเขาและที่ราบ  ดังนั้นชุมชนหรือกลุ่มคนที

ทำการเพาะปลุกโดยการทดน้ำ  ก็มักจะเลือกพื้นที่ที่ทำเลใกล้แม่น้ำลำคลองสำหรับนำน้ำมาใช้  และตั้งชุมชนใกล้น้ำ  เพื่อสร้างบ้านสร้างเองและสร้างกำลังทางเศรษฐกิจและทหารให้มั่นคง  ครั้นเมื่อมีกำลังมากขึ้นก็ขยายเมืองโดยใช้กำลังทางเศรษฐกิจและการทหารให้มั่นคง  ครั้นเมื่อกำลังมากขึ้นก็ขยายเมืองโดยใช้กำลังโดยการขับไล่ชุมชนอื่นที่มีกำลังด้อยกว่าให้ขึ้นไปอยู่บนภูเขาที่สูงกันดารแห้งแล้งและป่าลึก  หรือแผ่อำนาจและสร้างความเจริญให้จนเมืองอื่นยอรับเป็นพวกหรือขอพึ่งพาอาศัยอำนาจนั้นป้องกันตนเอง

การแสดงหาสินค้าและวัตถุดิบหรือติดต่อค้าขายกันนั้น  ได้ทำให้ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  ได้เป็นเส้นทางผ่านของพ่อค้า  นักเดินทางจากยุโรปและอินเดียที่จะเดินทางต่อไปยังประเทศจีนเป็นเส้นทางที่ถูกใช้กันมาตั้งแต่ครั้งโบราณทั้งเส้นทางน้ำและทางบก

เส้นทางการเดินเรือทางทะเลไปบริเวณตะวันออกเฉียงใต้นั้น  ต้องผ่านช่องแคบมะกา  ที่อยู่ระหว่าแหลมมาลายูกับเกาะสุมาตราหรือช่องแคบซุนดาอยู่ระหว่างเกาะสุมาตรากับชวา  จึงทำดินแดนที่อยู่ในเส้นทางเดินเรือดังกล่าวนั้นมีเมืองตั้งอยู่กลายแห่ง  สำหรับในเรือทะเล  ใช้จอดแวะ  จึงทำให้เมืองท่าเหล่านั้นเจริญรุ่งเรืองเป็นแหล่งเศรษฐกิจใหญ่  จึงสร้างเมืองให้เป็นเมืองป้อมค่ายหรืออาณาจักรปกครองตนเองได้  เช่นเมืองมะริด  เมืองตะโกลา  เมืองมะละกา  และอาณาจักรอะแจ  ซึ่งอยู่ตอนเหนือของเกาะสุมาตราตอนต้น

เนื่องจากการเดินทางสมัยก่อนนั้นนิยมการใช้เรือใบ  ซึ่งต้องอาศัยทิศทางลมที่มักจะเปลี่ยนทิศทางไปตามฤดูกาล  ดังนั้นที่พ่อค้าที่เดินทางจากอินเดียมายังเมืองมะละกา  จึงต้องเวลาในทะเลจนกว่าลมจะพัดกลับทิศทาง  เพื่อสามารถให้เรือแล่นใบกลับไปยังอินเดียได้  ประกอบกับการมีโจรสลัดชุกชุมในบริเวณช่องแคบทั้งสอง  จึงทำให้มีการใช้เส้นทางเดินบกเพ่อเดินทางลัดเข้าเส้นทางผ่านคาบสมุทร  ซึ่งเสียเวลาน้อยกว่าและไม่ต้องรอดูฤดูกาลที่ลมจะเปลี่ยนทิศทาง

เส้นทางบกที่ใช้ข้ามสมุทรนั้นมีหลายเส้นทาง  ได้แก่เส้นทางระหว่ามะริด  กับเพชรบุรี  เส้นทางระหว่างตรังกับอ่าวบ้านดอนผ่านแม่น้ำตาปีเส้นทางระหว่าตรังกับนครศรีธรรมราชผ่านทุ่งสง  เส้นทางระหว่างคลองลาว  อำเภออ่าวลึก  จังหวัดกระบี่  ไปทางคลองชะอุ่นออก  แม่น้ำตาปีไปบ้านดอน  เส้นทางระหว่างคลองท่อม  จังหวัดกระบี่  ไปทางคลองสินปุน  ผ่านบ้านปางปลาตาย  อำเภอพระแสงไปทางแม่น้ำตาปีออกบ้านดอน  ซึ่งเป็นท่าจอดเรือใหญ่ในสมัยโบราณ  เป็นต้น

เส้นทางอื่นนอกนั้นก็มีเส้นทางระหว่างเคดาห์กับปัตตานีและสงขลา  เป็นต้น  และบางเส้นทางสามารถใช้ช้างเกวียนหรือเรือเล็กเป็นพาหนะโดยใช้เส้นทางสำคัญผ่านแม่น้ำตาปีออกสู่อ่าวบ้านดอน

                ดังนั้นเมื่อมนุษย์มีการเคลื่อนย้ายและเดินทางไปตามเส้นทางที่เคยใช้กันมาตั้งแต่สมัยโบราณเช่นนี้  ก็ย่อมแสวงหาสถานที่ตั้งถิ่นฐาน  เมื่อพบแหล่งที่มีความอุดมสมบูรณ์มั่งคงและสามารถดำรงในสังคมนั้นได้แม้จะอยู่ในอำนาจของชนชาติอื่น  ก็รวมตัวกันสร้างชุมชนเมืองขึ้นหาหนทางเริ่มต้นเป็นอิสระที่สุด  การจัดระบบสำหรับดูแลกลุ่มคนให้อยู่ในพื้นที่ได้ต่อไปโดยรู้จักวิธีการป้องกันภัยธรรมชาติ  รู้วิธีป้องกันโรคภัยไข้เจ็บ  และรู้จักทำมาหากินเลี้ยงตัวเองนั้น  จึงเป็นพื้นฐานของมนุษย์ในการตั้งชุมชนเมือง

ส่วนการอพยพเคลื่อนย้ายจากแหล่งเดินทางตอนเหนือของดินแดนสุวรรณภูมิ  โดยเฉพาะจากมณฑลยูนานและทางแถบตะวันออกของมณฑลกวางตุ้ง  กวางลี  และภาคเหนือของเวียตนามนั้น  ได้มีเส้นทางบกที่สามารถเข้ามาได้ทุกทิศ  ที่เข้าสู่บริเวณที่ราบสองฝั่งแม่น้ำโขง  แล้วจึงเดินทางต่อไปยังดินแดนอื่น ๆ ต่อไป

สำหรับเส้นทางทะเลนั้น  มีการเดินทางมาจากทางตะวันตก  ทางใต้และทางตะวันออก  โดยลัดเลาะตามชายฝั่งทะเลโดยเรื่อเดินทะเล  โดยเฉพาะเส้นทางด้านตะวันออกนั้น  มากจากแถบกวางตุ้ง  กวางสี  และเวียดนามได้เดินเรือเล็กเรียบชายฝังเข้าสู่อ่าวไทยมาจนถึงที่ราบลุ่มของแม่น้ำเจ้าพระยาตอนล่าง