โดยทั่วไป ถอยคำในภาษาไทยกับลาวมีความหมายใกลเคียงกัน แตก็มีคำในภาษาลาวที่ออกเสียงคลายกับคำในภาษาไทยแตมีความหมายตางกัน หากผูเดินทางมาเยือน สปป.ลาว ไดเรียนรู หรือทำความเขาใจภาษาลาวมากอนลวงหนา ก็จะเปนประโยชนอยางยิ่งในการสื่อสารกับคนลาว และทำใหการเดินทางไป สปป.ลาว นาประทับใจมากยิ่งขึ้น เพื่อใหเขาใจภาษาลาวไดงายขึ้น เบื้องตนควรทราบวา
• ภาษาเขียนของลาวสะกดตรงตัวเหมือนคำอานภาษาไทย
• ภาษาลาวไมมีเสียง “ช” หากคำในภาษาไทยสะกดดวย “ช” ภาษาลาวจะออกเสียงเปน “ซ” เชน โชคดี (ภาษาไทย) จะ
ออกเสียงในภาษาลาววา โซก-ดี
• ภาษาลาวจะเรียกผลไมวา “หมาก” และตามดวยชื่อเรียกผลไมนั้น เชน ก) ผลไม (ภาษาไทย) คือ หมากไม (ภาษาลาว)
ข) ขาวโพด (ภาษาไทย) คือ หมากสาลีหรือหมากสาลอย (หากเปนขาวโพดฝกเล็ก)
• บางกรณี ภาษาลาวไดรับอิทธิพลจากภาษาฝรั่งเศส เชน เนย (ภาษาไทย) ในภาษาลาวเรียกวา เบอ (beurre)
• ภาษาลาวบางคำเปนคำที่มีในภาษาไทยแตไมเปนที่นิยมในภาษาปจจุบัน เชน คำวา “ถา” ในภาษาลาวหมายถึงรอ บางครั้งใชวา ลอถา หรือ คอยถา ซึ่งเปนคำที่มีในภาษาไทย (คอยทา) แตไมใชแพรหลายในภาษาพูดทั่วไป และคำวา “เคียด” ซึ่งแปลวา ไมพอใจ ในภาษาไทยไมนิยมใช แตมักใชคูกับคำวา แคน เปน เคียดแคน
การทักทาย-คำขึ้นตน คำลงทาย
ภาษาไทย ภาษาลาว
สวัสดี (ทักทาย) สะบายดี
สวัสดี (อำลา) โซกดี
คุณ (ผูชาย) ทาน
คุณ (ผูหญิง) ทานนาง
พี่ (ผูชาย) อาย
พี่ (ผูหญิง) เอื้อย
นอง (ผูชาย/ผูหญิง) นอง
กระผม/ฉัน ขาพะเจา / ขอย
ขอบคุณ (มาก) ขอบใจ (หลาย)
ครับ/คะ เจา หรือ โดย (ผูอาวุโส
คำที่พบไดในชีวิตประจำวัน
ภาษาไทย ภาษาลาว
สวย งาม
อยูที่ไหน อยูไส อยูบอนใด
สถานที่ บอน
ไมรู บฮู
ไมเปนไร บเปนหยัง
เทาไหร เทาได
กี่บาท จั๊กบาท
1. คำวา “คำ” ในภาษาลาว คือ ทองคำในภาษาไทย สวนคำวา “ทอง” คือทองแดง ดังนั้น เหรียญคำจึงหมายถึงเหรียญทอง และเหรียญทองหมายถึงเหรียญทองแดง ดังตัวอยางในขาวกีฬานี้ที่แปลไดวา นักกีฬาเทควันโดลาวได 2 เหรียญทอง 2 เหรียญเงิน และ 4 เหรียญทองแดงจากการแขงขันชิงแชมปนานาชาติที่ประเทศไทย
2. “ทาเอี่ยง” แปลวาแนวโนม คาดคะเน ทาเอี่ยงสภาพอากาศแตวันที่ 25 มิถุนายนถึง 1 กรกฎาคม 2009 คือคาดการณแนวโนมสภาพอากาศ คำวาตั้งแต…ถึง…ในภาษาลาวใชวา แต…หา…เชน แตวันที่ 25 มิถุนายน หา 1 กรกฎาคม 2009
3. พะยาดในภาษาลาว แปลวาโรค เชน พะยาดไขหวัดใหญสายพันธุใหม การปวพะยาดคือการรักษาโรค
4. คนลาวเรียกสะพานมิตรภาพไทย-ลาว วาขัวมิดตะพาบลาว-ไทย “ขัว” คือสะพาน กรมขัวทางหมายถึงกรมที่ดูแลรับผิดชอบเรื่องสะพานและถนน (เทียบเทากรมทางหลวง)
5. ภาษาลาวหลายคำเปนคำที่รับมาจากภาษาฝรั่งเศส เชน ผักซู (choux- กะหล่ำปลี) กะแลม (creme-ครีม หมายถึง ไอศกรีม) ในภาพนี้คือปายในปมน้ำมันซึ่งมีใหเลือกเติมระหวางแอดซัง (เบนซิน) ซึ่งมาจากคำวา essence หรือกาซวน
(ดีเซล) ซึ่งมาจากคำวา gazole
6. รูปสระเอียในภาษาลาวไมมีสระอีขางบน ทำใหคนไทยอานผิดเสมอ เชน อานคำวาเบียรลาวซึ่งภาษาลาวสะกดวา“เบยลาว” เปน “เขยลาว”
7. จองบอน ขายป เปนปายที่พบไดตามสถานีขนสงและสนามบิน แสดงวารับจองที่นั่งและขายตั๋ว บอนแปลวา “ที่” เชน บอนจอดรถ (ที่จอดรถ) บอนนั่ง (ที่นั่ง) สวนปหมายถึง ตั๋ว
ไทย ลาว
เรียกวา เอิ้นวา
เพิ่ม ตื่ม
เหมือนกัน คือกัน
เทากัน ซำกัน
ตางกัน ลื่นกัน
หวงแหน แพง
ยอด ดี คัก
อยางนั้น จั่งซั่น
ซอย/ตรอก ฮอม
ทองคำ คำ
ทองแดง ทอง
นาอิจฉา สะออน
ทุกขใจ อุกใจ
ยานพาหนะและการเดินทาง
รถสามลอ จัมโบ/ตุกๆ
รถจักรยาน ลดถีบ
รถจักรยานยนต ลดจัก
รถยนต ลดเกง/ลดใหญ/ลดเบา
รถบรรทุก ลดบันทุก/ลดหนัก
เรือ เฮือ
เครื่องบิน ยน
บัตรโดยสาร/ตั๋ว ป
บัตรโดยสารเครื่องบิน ป-ยน
น้ำมันดีเซล กาซวน
น้ำมันเบนซิน แอดซัง
สะพาน ขัว
วันและเวลา
วัน มื้อ
วันนี้ มื้อนี้
พรุงนี้ มื้ออื่น
เวลาเทาใด จั๊กโมง
จาก…นาฬกา ถึง…นาฬกา แต…โมง ฮอด…โมง/
แต..โมง หา…โมง
มื้อ (อาหาร) คาบ
เชา เซา (05.00-10.00 น.)
เที่ยง สวย (11.00-13.00 น.)
บาย/เย็น แลง (14.00-17.00 น)
กลางวัน กางเว็น
กลางคืน กางคืน (20.00-04.00 น.)
ครั้ง เทื่อ/คั้ง
แรก ทำอิ๊ด
นาน/ชา ดน
ในไมชา ในบดน
ไมนานมานี้ มอ ๆ นี้
รีบ ฟาว
สุขภาพ
โรงพยาบาล โฮงหมอ
โรค พะยาด
ตัวพยาธิ (เชน พยาธิตัวตืด) แมกาฝาก
ปวดหัว เจ็บหัว
รักษา ปนปว
อาหาร
ไอศกรีม กะแลม
กวยเตี๋ยว เฝอ
เนื้อ (วัว ไก หมู ปลา แพะ) ซิ้น (งัว ไก หมู ปา แบ)
ขนมปง ขาวจี่
เนย เบอ
(หมู) ยาง ปง (หมู)
มะละกอ/สมตำ หมากฮุง/ตำหมากฮุง
ขวด แกว (ขวดพลาสติกใชวาตุก)
แกว จอก
ชาม ถวย
ชอน บวง
ตะเกียบ ไมทู
หลอด ทอดูด
อรอย แซบ
น้ำเปลา น้ำลา
น้ำแข็ง น้ำกอน
ของใช
ของใช/สิ่งของ เคื่อง
หนังสือ/สมุด ปม/ปมเขียน
ปากกา บิ๊ก
รองเทา เกิบ
กระดาษชำระ เจี้ยอะนามัย
ถุงพลาสติก ถงยาง
คำกิริยา
ปด อัด
เปด ไข (ยกเวนเปดไฟใชวาเปด)
ดับ (ไฟ) มอด (ไฟ)
คิดเงิน/เช็คบิล ไลเงิน
(รถ) ชน (ลด) ตำ
ชนแกว ตำจอก
เดิน ยาง
(ไม) ชอบ (บ) มัก
(ไม) กลัว (บ) ยาน
กีฬา
กรีฑา แลนและลาน
ฟุตบอล เตะบาน (balle ในภาษาฝรั่งเศส)
เปตอง เปตัง/หมากบูน (boules ในภาษาฝรั่งเศส)
วายน้ำ ลอยน้ำ
วายกรรเชียง ลอยหงาย
วอลเลยบอล บานสง
บาสเก็ตบอล บานบวง
แขงเรือ ซวงเฮือ
เหรียญทอง (เหรียญ) คำ
เหรียญทองแดง (เหรียญ) ทอง
คำที่ใชในการประชุมทางวิชาการ
ภาษาไทย ภาษาลาว
การประชุม/ที่ประชุม กองปะซุม
การประชุมโตะกลม กองปะซุมโตะมน
ผลักดัน ซุกยู
ประเด็น บันหา
ปญหา บันหา
เนื่องจากวา/เพราะวา ยอนวา
สำคัญเปนลำดับตนๆ บุลิมะสิด
เยือน เยี่ยมยาม
เรียนรูจากประสบการณ ถอดถอนบทเฮียน
นับวันยิ่งเพิ่มมากขึ้น นับมื้อนับหลาย
สาระ/เนื้อหา เนื้อใน
มุงสูจุดหมาย/วัตถุประสงค แนใส/จุดปะสง
ขอแสดงความขอบคุณ ขอแสดงความฮูบุนคุน
ตอนรับดวยความยินดี คำนับฮับตอน
แนวโนม ทาเอี่ยง
จุดแข็ง/จุดเดน ทาแฮง
หารือ โอโลม/ลม
เก็บรวบรวม เก็บกำ
ขอเท็จจริง ขอแทจริง
อุปสรรค/ปญหา ขอยุงยาก
สาขา/ดาน ขะแหนง
ผูบังคับบัญชาระดับสูง ขั่นเทิง
ทองถิ่นทุรกันดาร เขตหางไกซอกหลีก
ขอแสดงความยินดี ซมเซย
ยืดยาว/เนิ่นนานออกไป แกยาว
เปลา/ไมคิดมูลคา/ฟรี ลา (เชน ความชวยเหลือลา)
การสอบ/การแขงขัน การเส็ง/การสอบเส็ง
พักไวกอน โจะ
บุคคล/หนวยงานที่รับผิดชอบ เจากาน
