ศูนย์คชศึกษา หรือ หมู่บ้านช้างจังหวัดสุรินทร์ ตั้งอยู่หมู่ที่ 9 และ 13 บ้านตากลาง ตำบลกระโพ อำเภอท่าตูม จังหวัดสุรินทร์  พื้นที่หมู่บ้านเป็นที่นาและป่าละเมาะสลับกับป่าโปร่งเหมาะกับการเลี้ยงช้า งชาวบ้านตากลางดั้งเดิมเป็นชาวส่วย หรือ กูย หรือ กวย มีความชำนาญในการคล้องช้างป่า ฝึกหัดช้างและเลี้ยงช้าง ส่วนมากต้องเดินทางไปคล้องช้างบริเวณชายแดนต่อเขตประเทศกัมพูชา ปัจจุบันสภาวะการเมืองระหว่างประเทศทำให้ชาวบ้านไม่สามารถไปคล้องช้างเช่นแต่ก่อนได้ แต่ ชาวบ้านตากลางยังคงเลี้ยงช้างและฝึกช้างเพื่อไปร่วมแสดงในงานช้างของจังหวัดทุกปี 

การเลี้ยงช้างของชาวบ้านตากลางไม่เหมือนการเลี้ยงช้างของชาวภาคเหนือที่เลี้ยงไว้ใช้งาน แต่ชาวบ้านตากลางเลี้ยงช้างไว้เป็นเพื่อน นอนร่วมชายคาเดียวกับตน ดังนั้นถ้าท่านได้ไปที่บ้านตากลาง นอกจากจะได้เห็นสภาพโรงช้างดังกล่าวแล้ว ยังได้สัมผัสการดำรงชีวิตของชาวส ่วย พร้อมทั้งได้พบปะพูดคุยกับหมอช้างที่มีประสบการณ์ในการคล้องช้างมาแล้ว และยังสามารถเดินทางไปชมบริเวณที่แม่น้ำชีและแม่น้ำมูลไหลมาบรรจบกัน ซึ่งห่างออกไปเพียง 3 กิโลเมตร มีทัศนียภาพที่งดงามน่าพักผ่อนและชวนให้ศึกษาในเชิงธรรมชาติด้วย 

นอกจากนี้ทางจังหวัดยังได้จัดสร้าง พิพิธภัณฑ์ช้าง ขึ้นภายในหมู่บ้านด้วย เพื่อรวบรวมประวัติความเป็นมาเกี่ยวกับช้าง อุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในการคล้องช้าง  ให้ความรู้ในเรื่องข้อมูลเกี่ยวกับช้าง เช่น ภาพวิธีการจับช้างในรูปแบบต่าง ๆ ลักษณะของช้างสำคัญ ๆ วิถีความผูกพันระหว่างตนกับช้าง พิธีการต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับช้าง  และโครงกระดูกช้าง     นอกจากนี้ภายในศูนย์ฯ มี ศาลปะกำ ที่เป็นเสมือนเทวลัยที่สิงสถิตของวิญญาณบรรพบุรุษและผีปะกำตามความเชื่อของชาวกุยที่นิยมปลูกสร้ างไว้ในชุมชนคุ้มบ้าน หรือที่บ้านของทายาทฝ่ายบิดา ศษลปะกำมีลักษณะเป็นเรือนไม้คล้ายหอสูง มีเสาสี่ต้น ศาลนี้ใช้เป็นที่เก็บรักษาหนังปะกำและอุปกรณ์ในการคล้องช้าง 

ชาวบ้านตากลางได้จัดให้มีการแสดงความสามารถของช้างสำหรับนักท่องเที่ยว ชมช้างเล่นน้ำตามธรรมชาติ มีบริการนั่งหลังช้างชมหมู่บ้าน เลือกซื้อสินค้าโอทอป และโฮมสเตย์สำหรับผู้ต้องการพักค้างแรมและเรียนรู้วิถีชีวิตคนกับช้าง 

อัตราค่าธรรมเนียมในการเข้าชมการแสดงของช้าง
     นักท่องเที่ยวชาวไทย                           คนละ 50 บาท 
     นักศึกษาและเด็กสูงกว่า 90 เซนติเมตร คนละ 20 บาท
     เด็กนักเรียนในเครื่องแบบ                      คนละ 10

ค่าธรรมเนียมการนั่งช้าง
       20 นาที     คนละ 100 บาท
       40 นาที     คนละ 200 บาท
       60 นาที     คนละ 300 บาท

ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์คชศึกษาบ้านตากลาง ตำบลกระโพ อำเภอท่าตูม โทร. 0 4414 5050, 0 4451 1975 หรือ www.surinpao.com

การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข 214  (สุรินทร์-ร้อยเอ็ด) ก่อนถึง อำเภอท่าตูม ที่กิโลเมตรที่ 36 เลี้ยวทางซ้ายมือ ไปอีก 22 กิโลเมตร

ฟังเสียงบรรยาย หมู่บ้านช้างส ุรินทร์