ขุน พระวอเป็นผืนป่าบนเทือกเขาสลับซับซ้อนทางด้านตะวันตกในเขตจังหวัดตาก ความชุ่มชื้นของป่าดงดิบที่ปกคลุมอยู่อย่างหนาแน่น ทำให้อุทยานแห่งชาติแห่งนี้เป็นแหล่งต้นน้ำของลำห้วยหลายสายและเกิดน้ำตกสวย งามหลายแห่งภายในพื้นที่ อุทยานแห่งชาติขุนพะวอมีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 137,500 ไร่ หรือ 220 ตารางกิโลเมตร อยู่ในอำเภอแม่สอด และอำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก

ด้วยกรมป่าไม้ได้พิจารณาแล้วเนื่องจากปัจจุบันพื้นที่ป่าบริเวณต่างๆ กำลังถูกบุกรุกทำลายและ ยึดถือครอบครองเป็นจำนวนมาก เพื่อเป็นการสนองนโยบายของรัฐบาล ในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติที่มีความอุดมสมบูรณ์ไว้ให้คงอยู่ในรูป ของอุทยานแห่งชาติ จึงได้สั่งเจ้าหน้าที่ออกไปดำเนินการสำรวจข้อมูลเพิ่มเติมและกรมป่าไม้ได้ รับรายงานจากเจ้าหน้าที่ที่ทำการสำรวจ พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ละเมา ป่าแม่ระมาด ป่าสามหมื่น จังหวัดตาก เนื้อที่ประมาณ 220 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 137,350 ไร่ มีสภาพป่าที่อุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งต้นน้ำลำธาร มีสัตว์ป่าหลายชนิด มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สวยงามหลายแห่ง มีอาณาเขตทิศเหนือจดถนนหมายเลข 1175 ทิศใต้จดถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 ทิศตะวันออกจดที่ทำกินหมู่บ้านพะวอ หมู่บ้านแม่ละเมา อุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช ทิศตะวันตกจดพื้นที่เขตป่านิคมสหกรณ์แม่สอด ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่ละเมา

ปัจจุบันอยู่ระหว่างการสำรวจข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติพิจารณาให้ความเห็นชอบในการจัดตั้งอุทยานแห่งชาติต่อไป

ลักษณะภูมิประเทศ

มี ลักษณะเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อนมีความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางระหว่าง 350-905 เมตร เป็นต้นน้ำของห้วยแม่ละเมา ห้วยห้วยแม่จะเรา ห้วยพะวอ ห้วยแม่กาษา ห้วยแม่กิ๊ดหลวง ห้วยพะเสาะ ห้วยสะมึนหลวง ห้วยแสม และห้วยแม่ระมาด อันเป็นแหล่งต้นน้ำสำคัญไหลลงสู่พื้นที่เกษตรกรรมของอำเภอแม่สอด และอำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก

ลักษณะภูมิอากาศ
 

สภาพอากาศโดยทั่วไปเย็นสบายสดชื่นตลอดปี ซึ่งอุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 20^oC อุณหภูมิต่ำสุด 8^oC ฤดูฝน ฝนตกชุก มีสภาพคล้ายคลึงกับภูมิอากาศทางภาคใต้ ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 1,676 มิลลิเมตรต่อปี ในฤดูหนาวจะมีทะเลหมอกมากและลมแรง อากาศหนาวเย็นมากแทบไม่เห็นดวงอาทิตย์ตลอดวัน

พรรณไม้และสัตว์ป่า

เนื่อง จากพื้นที่ป่ามีความอุดมสมบูรณ์และมีสภาพป่าหลายชนิดปะปนกันทั้งป่าดิบชื้น ป่าดิบแล้ง ป่าดิบเขา ป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง จึงมีพืชพรรณมากมายหลายชนิดและหายาก เช่น สัก ยาง ยมหอม พลวง ก่อ ตะแบก สมอ มะค่าโมง แดง มะเกลือ ขะเจ๊าะ รกฟ้า และสมุนไพรหายากหลายชนิด ฯลฯ โดยเฉพาะไม้สักและไม้ยางมีความหนาแน่นอุดมสมบูรณ์มาก

สัตว์ป่าที่อาศัยอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติประกอบด้วย เลียงผา เก้ง เสือไฟ หมูป่า หมี ลิง ชะนี บ่าง กระรอก กระแต กระต่ายป่า ไก่ป่า งูเห่า งูจงอาง กระต่าย กระรอก กระแต ไก่ป่า เสือไฟ ฯลฯ

จาก จังหวัดตากใช้เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 105 เส้นทางตาก - แม่สอด ถึงอำเภอแม่สอด เลี้ยวขวาไปทางอำเภอแม่ระมาด แล้วเลี้ยวขวาไปตามเส้นทางหลวงจังหวัดหมายเลข 1175 เส้นทางแม่ระมาด - บ้านตาก ประมาณ 16 กิโลเมตร ก็จะถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติขุนพะวอ ซึ่งอยู่ทางด้านขวามือ

ท่านสามารถจองที่พักได้ด้วยตนเองผ่านทางอินเตอร์เน็ต www.dnp.go.th ของกรมเท่านั้น (กรมไม่มีตัวแทนการจองที่พักกับภาคเอกชนรายใดทั้งสิ้น) จองล่วงหน้าได้ 60 วัน จองต่อเนื่องได้ครั้งละ 3 วัน กำหนดชำระเงินภายใน 2 วันทำการ ณ เคาน์เตอร์ บมจ.ธนาคารกรุงไทย ทุกสาขาทั่วประเทศเท่านั้น หรือติดต่อเจ้าหน้าที่ทำการจองให้โดยโทรมาที่ 0 2562 0760 หรือติดต่อจุดจองที่พักในส่วนภูมิภาค

กรณีที่ชำระเงินกับทางธนาคาร กรมจะทราบข้อมูลการชำระเงินได้โดยออนไลน์กับทางธนาคาร ก็จะทราบว่ารายการจองใดได้ชำระเงินแล้ว จึงไม่จำเป็นต้องโทรสารเอกสารแสดงการชำระเงินมาที่กรมอีก โปรดนำหลักฐานการจองและเอกสารการชำระเงิน เฉพาะบมจ.ธนาคารกรุงไทย เท่านั้น ไปยื่นแสดงในวันเข้าพัก และในกรณีที่ชำระเงินกับหน่วยงานในสังกัดกรม ให้นำใบเสร็จรับเงินไปยื่นแสดงในวันเข้าพัก ดูคำแนะนำเพิ่มเติม คลิกที่นี่

ศาลเจ้าพ่อพะวอ  ตั้ง อยู่บนเนินดินเชิงเขาพะวอ ระหว่างหลักกิโลเมตรที่ 62-63 ริมทางหลวงหมายเลข 105 (ตาก-แม่สอด) ตามตำนานเล่าว่า เจ้าพ่อพะวอเป็นชายชาตินักรบชาวกะเหรี่ยงมีศักดิ์ฐานะเป็นนายด่านแม่ละเมา เมืองหน้าด่านของไทย ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เดือน 11 (ตุลาคม) ปีมะแม สัปตศก พุทธศักราช 2318 กองทัพ ข้าศึกเคลื่อนทัพมายังไทย โดยผ่านด่านแม่ละเมา เจ้าพ่อพะวอตัดสินใจนำกำลังไพร่พลเข้าปะทะกับข้าศึกอย่างกล้าหาญเด็ดเดี่ยว ทุกคนยอมตายถวายชีวิต ณ ยุทธภูมิแห่งนี้ เพื่อเป็นการรำลึกถึงคุณงามความดีของท่าน ชาวเมืองตากจึงได้พร้อมใจกันสร้างศาลขึ้น พร้อมทั้งได้อัญเชิญรูปหล่อจำลองขึ้นประดิษฐานเมื่อปี 2507 เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ด้วยเหตุที่เจ้าพ่อพะวอท่านเป็นนักรบที่กล้าหาญ จึงมีประชาชนที่ขับรถยนต์ผ่านไปมาให้ความเคารพสักการะ นิยมยิงปืน จุดปะทัด และบีบแตรรถถวาย เพื่อแสดงถึงความเคารพ

น้ำตกขุนพะวอ  เป็น น้ำตกที่มีความสวยงาม สูงประมาณ 100 เมตร เป็นต้นน้ำของลำห้วยแม่จะเรา อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติ 1.5 กิโลเมตร เป็นเส้นทางเดินเท้าลัดเลาะไปตามหน้าผา ตลอดการเดินทางจะพบเห็นต้นปรงขึ้นอยู่ทั่วไป อากาศเย็นสบาย ใช้เวลาเดินทางไปกลับประมาณ 3 ชั่วโมง หากจะชมน้ำตกต้องไต่เขาลงไปเบื้องล่างอีกประมาณ 300 เมตร มีน้ำไหลตลอดทั้งปี

น้ำตกป่าหมาก  เป็น น้ำตกที่ไหลลงสู่ลำห้วยสะมึนหลวง เป็นน้ำตกที่มีน้ำผุดออกมาจากพื้นดินแล้วตกลงมาเป็นน้ำตกสูงประมาณ 60 เมตร มีน้ำไหลตลอดปี อยู่บริเวณบ้านป่าหมาก ตำบลพะวอ อำเภอแม่สอด ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 40 กิโลเมตร เหมาะสำหรับผู้ที่ชอบท่องป่า

น้ำตกผึ้งหลวง  เป็น น้ำตกขนาดเล็กสูงประมาณ 15 เมตร อยู่ริมทางหลวงจังหวัดหมายเลข 1175 (แม่ระมาด-บ้านตาก) มีน้ำไหลตลอดปี ห่างจากที่ทำการประมาณ 10 กิโลเมตร อยู่ในท้องที่ตำบลสามหมื่น อำเภอแม่ระมาด

น้ำตกห้วยกระทิง  เป็น น้ำตกที่มีความสวยงามอีกแห่ง สูงประมาณ 40 เมตร อยู่ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติ ประมาณ 7 กิโลเมตร การเดินทางด้วยรถยนต์และเดินเท้าอีก 600 เมตร มีน้ำมากตลอดทั้งปี

ผาชมปรงและจุดชมทัศน์  เป็น หน้าผาอยู่บริเวณเส้นทางไปน้ำตกขุนพะวอ ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติประมาณ 1 กิโลเมตร ในท้องที่ตำบลสามหมื่น อำเภอแม่ระมาด มีต้นปรงดึกดำบรรพ์ขึ้นอยู่เป็นจำนวนมากตามหน้าผา มีทิวทัศน์ที่สวยงาม มองเห็นทัศนียภาพของอำเภอแม่ระมาด อำเภอแม่สอด และสหภาพพม่าได้ จึงเหมาะที่จะชมความงามยามดวงอาทิตย์ตกในยามเย็น และชมทะเลหมอกในยามเช้า

ล่องแก่งลำน้ำแม่ละเมา  ห้วย แม่ละเมาเป็นลำห้วยขนาดใหญ่ไหลลงแม่น้ำเมย ซึ่งเป็นเส้นแบ่งเขตแดนระหว่างประเทศไทยและสหภาพพม่า มีต้นกำเนิดจากลำห้วยหลายสาย จากเทือกเขาในเขตติดต่ออำเภอพบพระ อำเภออุ้มผาง ไหลไปทางทิศเหนือผ่านบ้านแม่ละเมา อำเภอแม่สอด ไหลไปรวมกับลำห้วยแม่กาษา แล้วไปบรรจบกับแม่น้ำเมยที่บ้านวังผา อำเภอแม่ระมาด สองฝั่งลำห้วยมีสภาพป่าและสัตว์ป่าที่สมบูรณ์ มีน้ำไหลตลอดปี บางช่วงมีเกาะแก่ง เหมาะแก่การล่องแพผจญภัยและชมธรรมชาติ

ห้องน้ำ-ห้องสุขาชาย    มีห้องสุขาชายไว้บริการ

ห้องน้ำ-ห้องสุขาหญิง    มีห้องสุขาหญิงไว้บริการ

ลานกางเต็นท์    บริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ สามารถรองรับได้ 300 - 400 คน โดยจะต้องนำเต็นท์มาเอง

ที่จอดรถ    มีลานจอดรถให้บริการแก่นักท่องเที่ยว

ร้านสวัสดิการ    มีร้านสวัสดิการให้บริการนักม่องเที่ยว