เป็นวัดเก่าแก่ที่ชาวนครศรีธรรมราชรู้จักกันมาแต่โบราณ ตั้งอยู่บริเวณเชิงเขาขุนพนมห่างจากถนนสายนครศรีธรรมราช - นพพิตำ ประมาณ 3 กิโลเมตร ภายในวัดมีโบราณสถานศิลปวัตถุพระพุทธรูปโบราณศิลปะสมัยอยุธยาตอนปลาย

ถ้ำเขาขุนพนม ที่ซึ่งเชื่อว่าสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชมาประทับอยู่

"ถ้ำขุนเขาพนม" เป็นสถานที่สำคัญแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์ท้องถิ่นนครศรีธรรมราช ปากถ้ำอยู่สูงจากเชิงเขาด้านวัดเขาขุนพนมประมาณ 200 เมตร มีทางขึ้นเป็นบันไดปูนซิเมนต์ประมาณว่า 200 ขั้น บริเวณถ้ำเป็นหน้าผาตัดราบ เนื้อที่ประมาณ 30 ตารางเมตร หน้าถ้ำมีกำแพงเสมาก่ออิฐถือปูนสูงประมาณ 2 เมตร มีประตูเข้าออก มีใบเสมาด้านบนทำนองเดียวกับกำแพงเมืองที่ประตูมียักษ์ปั้นทำหน้าที่ทวารบาล 2 คน ส่วนผนังกำแพงด้านหน้า มีลายปูนปั้นประดับถ้วยชามเก่าแก่ ภายในถ้ำมีพระพุทธรูปสำริด หม้อน้ำมนต์ และพระพุทธรูปโบราณ บริเวณทางซ้ายมือของบันไดทางขึ้นถ้ำประมาณ 80 เมตร มีร่องรอยฐานซากอาคารโบราณซึ่งคนในท้องถิ่นมีความเชื่อว่าเกี่ยวพันกับประวัติบุคคลสำคัญ คือ สมเด็จพระเจ้าตามสินมหาราช คำบอกเล่าเรื่องนี้มีว่า พระองค์ไม่ได้ถูกสำเร็จโทษแต่ประการใด แท้ที่จริงได้เสด็จหนีลงเรือมาประทับ ณ วัดเขาขุนพนม ทรงดำรงพระองค์อย่างสมณเพศ ทรงสั่งสอนสมถวิปัสสนาและทรงรับบิณฑบาตจากราษฏรเป็นเวลาสี่ปี จนทรงประชวรและเสด็จสวรรคต ณ ที่ประทับเขาขุนพนมเมื่อพระชนมายุได้ 52 พรรษา (ประมาณ พ.ศ. 2329) เมื่อสวรรคตแล้วพระอัฐิของพระองค์ถูกนำไปฝังไว้ ณ ฮวงซุ้ยทางด้านเหนือของเมืองนครศรีธรรมราช

ความเชื่อเรื่องสมเด็จพระเจ้าตามสินมหาราช เสด็จประทับที่ขุนเขาพนมจนเสด็จสวรรคต ยังปรากฏในวรรณกรรมมุขปาฐะประเภทเพลงร้องเรือบทหนึ่ง ซึ่งแพร่หลายมาก คือ เพลงร้องเรือชื่อ "สงสาร" มีใจความว่าดังนี้

สงสาร
สงสารเหอ แปะหนวดยาวเราสิ้นทุกข์
เอาศพใส่โลงดีบุก ค้างไว้ในดอนดง
สาวสนมกรมวัง ช่วยกันถือฉัตรถือธง
ค้างไว้ในดอนดง ค่อยปลงบนเมรุใหญ่
(เพลงร้องเรือ อ.พรหมคีรี)
เชื่อกันว่าแปะหนวดยาว คือ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ความเชื่อเช่นนี้สืบทอดกันต่อมากระทั่งปัจจุบัน จนมีวัตถุซึ่งเป็นรูปเคารพของสมเด็จพระเจ้าตามสินมหาราช วัตถุอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องและมีพิธีกรรมต่างๆ เกี่ยวกับพระองค์อย่างเป็จกิจจะลักษณะ เช่น มีจารึกพระราชนิพนธ์ มีพระบรมราชานุสาวรีย์ ประดิษฐาน ณ เขาขุนพนมมีบทสดุดี และบทอาราธนาดวงพระวิญญาณ

ความเชื่อเกี่ยวกับพระเจ้าตามสินมหาราชยังมีต่อไปอีกว่า มีเจดีย์องค์หนึ่งในวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร บรรจุพระอัฐิของพระองค์ เชื่อกันว่ามีความศักดิ์สิทธ์ มีอิทธิฤทธิ์ปรากฏให้เป็นที่ประจักษ์มาแล้ว เมื่อครั้งบูรณะปลียอดทองคำ องค์พระบรมธาตุเจดีย์นครศรีธรรมราช รายละเอียดเป็นอย่างไร สอบถามได้จากช่างนพวัฒน์ สมฟื้น และนายแพทย์ยุทธนา ศิลปรัสมี มีการทำพิธีเซ่นสรวงบูชาตามความเชื่อว่าภายในเจดีย์องค์นี้ของวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร เป็นสถานที่บรรจุอัฐิของพระเจ้าตามสินมหาราช จึงไม่น่าแปลกที่มีการบูชา บวงสรวงสมเด็จพระเจ้าตามสินมหาราช ณ เขาขุนพนมเป็นนิตย์เพราะประชาชนศรัทธาว่าเป็นที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่พึ่งช่วยปลดเปลื้องความทุกข์ นำความสุข ความศิริมงคลมาให้ เมื่อประชาชนมาสักการะบูชาแล้ว หากประสงค์จะเสี่ยงทาย ก็มีใบเซียมซีพร้อมบริการจัดไว้ใกล้ๆ เพื่อให้บริการ แบบให้เปล่าเอาแต่บุญ

ลักษณะและเนื้อหาของวรรณกรรมใบเซียมซีวัดเขาขุนพนม
ลักษณะ วรรณกรรมใบเซียมซีวัดเขาขุนพนมมีจำนวน 1 ชุด รวม 27 ใบ เป็นบทร้อยกรองประเภทกลอน ใบหนึ่งมี 3 บท พิมพ์ลงในกระดาษขาวขนาด 9.5 ด 14.5 เซนติเมตร มีลักษณะที่น่าสังเกตดังนี้
1.ส่วนบนของวรรณกรรมใบเซียมซี 3 บรรทัดแรกมีข้อความเหมือนกันทุกใบ คือมีข้อความดังนี้
พระบรมโลกนาถศาสดา ตากสินมหาราชานุสรณ์ วัดเขาขุนพนม ต.บ้านเกาะ อ.พรหมศีรี จ.นครศรีธรรมราช บรรทัดต่อมามีข้อความบอกลำดับที่ของใบเซียมซี เช่น ใบที่ 1,2 ฯลฯ ตามลำดับ
2.ส่วนกลางของวรรณกรรมใบเซียมซีเป็นเนื้อหาสาระ ซึ่งผูกร้อยไว้เป็นกลอนสุภาพ แต่ละใบจะมี 3 บท จบเนื้อหาสาระด้วยคำว่า "เอย"
3. ส่วนล่างสุดของวรรณกรรมใบเซียมซีบางใบมีชื่อและสกุลผู้พิมพ์บริจาคปรากฏอยู่ด้วย โปรดพิจารณาตัวอย่างวรรณกรรมใบเซียมซีต่อไปนี้

ใบที่ 1
ใบที่ 1 พึงแน่แก่ใจได้
ถ้าไม่ทำกรรมร้ายต่อไปนี่
เฝ้าตั้งหน้าเพียรทำแต่กรรมดี
บุญมีเก่าก่อนมากมีจะตามมา
เหมือนมีแม่มีพ่อพะนอหนัก
ทั้งเงินทองย่อมจักสมปราถนา
ศัตรูร้ายแม้หมายมุ่งร้ายมา
จะแพ้บุญฤทธาอย่างยับเยิน
สมานสมัครรักใคร่ผู้ใดอยู่
ผู้นั้นมาเคียงคู่ไม่ห่างเหิน
ใช้ความดีผูกใจให้เพลิดเพลิน
จะไม่เดินพ้นกันแม่นมั่นเอย